MARATHONS IN NEDERLAND EN ZEELAND

Een marathon lopen is tegenwoordig vanzelfsprekend. Ruim 1000 Zeeuwse lopers zijn zich aan het voorbereiden op de Kustmarathon op 7 oktober. In datzelfde weekend is er ook de marathon van Eindhoven, een week later gevolgd door die van Amsterdam en aan het eind van die maand nog Etten Leur. Ook bij deze marathons komen er Zeeuwen aan de start. En dat zijn naast Rotterdam en Enschede in het voorjaar nog maar de bekendste wedstrijden over 42.195 meter, want er zijn jaarlijks nog talloze kleinere organisaties.

Dat is niet altijd zo geweest. Tot 1947 was er in ons land eigenlijk maar 1 marathon per jaar, namelijk het NK. Ter gelegenheid van een landenwedstrijd atletiek in Enschede werd er in 1947 als “bijnummer” een marathon georganiseerd. Dat werd zo’n succes dat men besloot er een 2 jaarlijkse wedstrijd van te maken. Deze Enschedemarathon gold toen ook als NK, maar in de andere jaren was er een NK op wisselende locaties. Zo kwam het NK marathon in 1964 naar Vlissingen en had ook Zeeland een officiële marathon al was dat eenmalig, In oude berichten kom ik ook wel eens iets tegen over lange wedstrijden op de weg in Schoondijke, maar of daar ooit een marathon is gelopen heb ik niet kunnen vinden.

In 1969 kwam er een jaarlijks terugkerende marathon bij. In Maassluis begonnen de in deze gemeente werkende Zeeuwen Ad Bouwens en Rein Swint met een marathon onder de naam Westlandmarathon. Zeeland kende in die jaren nauwelijks marathonlopers en bij mijn debuut in 1972 in Maassluis was ik welgeteld de 7^e Zeeuw die deze afstand volbracht. In de volgende jaren was Maassluis echter voor veel Zeeuwen de eerste marathon. Op de foto Cees Hoogesteger en Jan Roose in het Westland. In 1972 begon men ook in Rotterdam met een marathon. Nog niet met alle gekte op de Coolsingel, maar simpel 6 ronden van 7 km door het bos en rond de plas in Kralingen. Amsterdam kon niet achterblijven en daar was de start in 1975 met een parcours ongeveer gelijk aan de Olympische marathon van 1928. Parcoursen in die jaren waren hoofdzakelijk met een keerpunt en dezelfde weg terug.

Opvallende zaken in die tijd. Nog geen vrouwen, limieten van 3.30 uur soms 4 uur en marathons werden gehouden in de periode mei – september met dikwijls kans op warm weer en dat beïnvloedde de tijden negatief. Op voorspraak van de toenmalige bondscoach Aad Steylen kwam er een soort trainingsmarathon in februari onder de naam Midwintermarathon. Het bosrijke gebied rond Apeldoorn stond garant voor prachtige plaatjes, maar dat er in die jaren in de winter geen lange wegwedstrijden waren, was niet voor niets. Een paar keer werd deze marathon in winterse omstandigheden afgewerkt, waarbij de deelnemers half bevroren over de finish kwamen of moesten opgeven. In de loop van de jaren 70 en 80 mochten vrouwen ook meedoen, werden de limieten versoepeld en kwamen er steeds meer marathons, maar een deel is al weer ter ziele.  

Op de volgende marathon in Zeeland moesten we bijna 20 jaar wachten. In 1982 organiseerde de OCMA in Middelburg het Nederlands Militair Kampioenschap. Aan deze wedstrijd mochten behalve militairen ook Zeeuwse atleten deelnemen. Na  2 of 3 edities verhuisde het kampioenschap naar een andere plaats in Nederland en verdween de marathon in Middelburg.

In 1990 was er weer een echte marathon in de provincie en deze keer stond ik zelf garant voor de organisatie. Onder de naam Poelbosmarathon hield ik t.g.v. mijn 40^e verjaardag een marathon op zaterdag 9 juni. AV’56 had alle aanvragen, vergunningen en juryleden geregeld en ik zorgde voor prijzen, drankjes voor mijn verjaardag enz. Het parcours over B wegen en fietspaden was in en rond het Poelbos met start en finish in ‘s – Heer Arendskerke. Maar deze wedstrijd was eenmalig en dat was van te voren zo afgesproken.

In die jaren werden er ook een paar marathons georganiseerd in het dorp Graauw. Remy Mangnus had in Zeeuws Vlaanderen een compleet circuit met wedstrijden opgezet, maar deze wedstrijden werden door de atletiekunie als zogenaamde “wilde” wedstrijden bestempeld. Ze werden georganiseerd onder de naam van de tafeltennisclub en niet door een erkende atletiekclub. Zodoende mochten leden van atletiekclubs eigenlijk niet meedoen op straffe van sancties. Tegenwoordig is het wel gebruikelijk dat “derden” hardloopwedstrijden organiseren, maar toen niet.

Het was dus wachten tot het begin van deze eeuw alvorens de volgende marathons zich aandienden in de provincie, maar dat bleken niet de minste te zijn. Eerst de Kustmarathon, die 7 oktober aan zijn 20^e editie toe is en daarna de Marathon Zeeuws Vlaanderen, die gebruikelijk in april wordt gehouden. Voor Zeeland geweldige hardloopevenementen, maar als “rebel” vind ik het geen echte marathons. Een marathon is volgens het reglement een wegwedstrijd en dient gelopen te worden op een verharde weg, waarbij het is toegestaan dat start/finish en eventueel doorkomsten bij het lopen van ronden op een atletiekbaan of sportveld plaatsvinden. Dat is bij beide Zeeuwse marathons geenszins het geval. Bovendien vraag ik me af hoe je de juiste afstand kunt meten met zoveel stukken onverhard, een strand dat er altijd anders bij ligt en trappen.

De meeste deelnemers zullen daar terecht lak aan hebben, maar gelopen tijden komen normaal gezien niet in aanmerking voor officiële records en ranglijsten. Dat is bijvoorbeeld ook zo bij de bekende halve marathon van Egmond. Nu zijn de tijden van de Kustmarathon sowieso niet snel en kan ik me voorstellen dat een topper liever in Eindhoven of Amsterdam loopt. Van mij mag er dus nog een Zeeuwse marathon bijkomen: op een goed geasfalteerd, beschut, biljartvlak parcours van 5 km met maximaal 100 lopers v/m, die allemaal binnen de 3.15 uur kunnen lopen. En dan met een aantrekkelijke prijzenpot en alle Zeeuwse toppers aan de start. Utopie? Als er ondernemende hardloopliefhebbers zijn zeker niet.