KELVIN KIPTUM: GRENSVERLEGGER OF “MANIAK”

Deze week werd de hardloopwereld opgeschrikt door het tragisch overlijden van Kelvin Kiptum na een ongeluk met zijn auto. Kiptum was sinds vorig jaar oktober de wereldrecordhouder over de marathon met 2.00.35 uur. In april zou hij in Rotterdam een poging wagen om als eerste de muur van 2 uur te doorbreken in een echte wedstrijd. Zijn landgenoot Eliud Kipchoge, de vorige wereldrecordhouder, liep namelijk al onder de 2 uur, maar dat was tijdens een soort experiment met ontoelaatbare gangmakers.

Direct na zijn dood verschenen er allerlei reacties van andere atleten en kopstukken uit de atletiekwereld. Vooral verbazing over hoe dat ongeluk heeft kunnen gebeuren. Hij dronk nooit alcohol en de weg was daar niet echt onveilig. En natuurlijk heel veel positieve woorden voor zijn prestaties. “Hij was een groot talent, die zeker als eerste onder de 2 uur zou lopen. Hij was grensverleggend, want niemand trainde zoveel als hij.” En juist bij deze opmerkingen plaats ik enkele kanttekeningen. Niet om de betreurde Kiptum af te vallen, maar als waarschuwing.

Wat is talent op wereldniveau als je beste 10 km boven de 28 minuten ligt? Zowel op de weg 28.17 gelopen in 2019 als op de baan 28.27.87 in 2021 heeft zo’n loper matige persoonlijke records. John Vermeule was op de baan maar 10 seconden langzamer. Met een marathon in 2.00.35 uur zou je volgens de gemiddelde calculator 26.10 minuten moeten kunnen lopen. Ongetwijfeld had hij sneller gekund, want zijn 10 kilometers zijn al van enkele jaren geleden. Maar een halve marathon in 58.42 minuten duidt ook op een 10 km in 26.30 minuten en die halve marathon liep hij wel in 2020. Hij compenseerde blijkbaar een “gebrek” aan basissnelheid met ontzettend veel trainingskilometers.

Het is algemeen bekend dat Kiptum wekelijks 300 km liep en dat is 100 km meer dan bijvoorbeeld Kipchoge. Nu zijn er in het verleden meer hardlopers geweest, die in bepaalde weken de 300 km bereikten. Jos Hermens trainde volgens de verhalen van toen regelmatig 50 km per dag. Gevolg: op zijn 28^e uitgelopen. Anderen begonnen na dergelijke trainingsweken zelfs te hallucineren. Gezond is het dus waarschijnlijk niet en levert het geen blijvende schade op!

In de Elsevier sportgids van tientallen jaren geleden staat al dat weken van boven de 225 km geen verbeteringen meer opleveren. Natuurlijk weet ik wel dat de ene kilometer de andere niet is, maar is ons lichaam bestand tegen een dergelijke omvang? Of verdraag je dat alleen met “medische hulp”. Ik besef dat ik nu iets suggereer, maar we kunnen er niet omheen dat de laatste tijd de één na de andere “grootheid” tegen de dopinglamp loopt. Maar ook zonder verboden middelen is een topsporter met zoveel training kwetsbaar voor allerlei kwalen.

Kiptum liet in zijn laatste telefoongesprekken de woorden uitgeput en hoofdpijn vallen. Zijn vrouw had hem al gevraagd om eens iets minder te trainen. Bij mij komt dan het scenario “onwel geworden achter het stuur en daardoor van de weg geraakt” boven. Deze optie kun je m.i. niet negeren. Het zal de eerste en helaas de laatste topsporter niet zijn, die dit overkomt. Vorig jaar nog een Belgische profwielrenner, die het gelukkig wel na kan vertellen.

Hopelijk kunnen artsen nog eens uitsluitsel geven, maar ook als mijn theorie niet klopt en het daadwerkelijk alleen een noodlottig ongeluk was, wil ik iedereen waarschuwen voor overdrijven. Als je 50 minuten over 10 km loopt of te wel 5 minuten per km, moet je niet denken dat je met heel veel training 42 x 5 minuten kunt lopen. Je prestaties verbeteren gaat in stapjes en bij elk niveau hoort een bepaald aantal kilometers. Op den duur zit je echter aan je plafond en dan is meer doen ongezond.

Natuurlijk vind ik dit overlijden een triest verlies en het woord maniak ( overdrijver ) minder gepast, maar we moeten waken voor naïviteit. De lijn tussen successen en jezelf in de vernieling lopen is heel dun. Van clubtrainers tot aan de hoogste atletiekautoriteiten hebben we de taak om daar op te letten en indien nodig in te grijpen. En denk vooral niet dat zoiets in jouw omgeving niet voorkomt. Op de foto Derek Clayton, de eerste loper onder de toen magische 2.10 uur in 1967.